Lễ hội Halloween là gì? Lý giải nguồn gốc ra đời và các sự kiện liên quan
Lễ hội Halloween được biết đến với giới trẻ Việt Nam phổ biến hơn rất nhiều so với các tầng lớp khác. Tuy nhiên, Halloween lại thực sự bắt nguồn từ phương Tây với ý nghĩa cầu cho các linh hồn vào ngày 31/10 dương lịch hàng năm. Thực hư nguồn gốc ra đời của Halloween là gì, vào ngày này có những sự kiện gì? Cùng Blog tìm hiểu chi tiết dưới đây.
1. Lễ hội Halloween là ngày nào?
Halloween là một ngày lễ được tổ chức hàng năm vào ngày 31 tháng 10 dương lịch. Truyền thống bắt nguồn từ lễ hội Samhain cổ xưa của người Celtic, khi mọi người đốt lửa và mặc trang phục để xua đuổi ma quỷ.
Ảnh 1: Halloween được tổ chức vào 31/10 hàng năm.
Vào thế kỷ thứ tám, Đức Giáo hoàng Gregory III đã chỉ định ngày 1 tháng 11 là thời điểm tôn vinh các vị thánh. Chẳng bao lâu sau, Ngày Các Thánh đã kết hợp một số truyền thống của Samhain. Buổi tối hôm trước được gọi là Đêm Halloween và sau đó là Halloween. Theo thời gian, Halloween đã phát triển thành một ngày của các hoạt động như lừa hoặc đãi, chạm khắc đèn bí ngô, tụ tập lễ hội, mặc trang phục và ăn uống.
Lễ hội Halloween 2023 sẽ diễn ra vào thứ Ba, ngày 31 tháng 10 dương lịch.
2. Nguồn gốc cổ xưa của lễ hội Halloween
2.1. Nguồn cổ xưa của Halloween
Nguồn gốc của Halloween bắt nguồn từ lễ hội Samhain cổ xưa của người Celtic (phát âm là gieo hạt). Người Celt, sống cách đây 2.000 năm, chủ yếu ở khu vực ngày nay là Ireland, Vương quốc Anh và miền bắc nước Pháp, đã tổ chức năm mới vào ngày 1 tháng 11 hàng năm.
Ngày lễ Halloween giống như ngày lễ xua đuổi tà ma.
Ngày lễ hội này được đánh dấu là ngày kết thúc của mùa hè và cũng là mùa thu hoạch, ngày bắt đầu cho mùa đông tăm tối, lạnh lẽo. Đó được coi như thời điểm trong năm thường gắn liền với cái chết của con người. Người Celt tin rằng vào đêm trước năm mới, ranh giới giữa thế giới người sống và người chết trở nên mờ nhạt. Vào đêm ngày 31 tháng 10, họ tổ chức lễ Samhain, khi người ta tin rằng hồn ma của người chết sẽ quay trở lại trần gian giống như tháng cô hồn trong quan niệm của người Việt.
Những linh hồn của người chết sẽ trở lại và gây rắc rối của nhân loại. Ngoài việc gây rối và phá hoại mùa màng, người Celt còn cho rằng sự hiện diện của các linh hồn ở thế giới khác giúp các Druids, hay các linh mục Celtic, dễ dàng đưa ra những dự đoán về tương lai hơn. Đối với một dân tộc hoàn toàn phụ thuộc vào thế giới tự nhiên đầy biến động, những lời tiên tri này là nguồn an ủi quan trọng trong mùa đông dài đen tối.
Để kỷ niệm sự kiện này, Druid đã xây dựng những đống lửa thiêng khổng lồ, nơi người dân tụ tập đốt cây trồng và động vật để hiến tế cho các vị thần Celtic. Trong lễ kỷ niệm, người Celt mặc trang phục, thường bao gồm đầu và da động vật, và cố gắng bói toán vận may cho nhau.
Khi lễ kỷ niệm kết thúc, họ thắp lại ngọn lửa trong lò sưởi mà họ đã dập tắt trước đó vào buổi tối hôm đó, từ ngọn lửa thiêng để giúp bảo vệ họ trong mùa đông sắp tới. Bạn có biết không? Một phần tư số kẹo được bán hàng năm ở Mỹ được mua cho dịp lễ hội Halloween.
Đến năm 43 sau Công nguyên, Đế chế La Mã đã chinh phục phần lớn lãnh thổ của người Celtic. Trong suốt 400 năm họ cai trị vùng đất Celtic, hai lễ hội có nguồn gốc từ La Mã đã được kết hợp với lễ kỷ niệm Samhain truyền thống của người Celtic.
Theo nhiều quan niệm từ xưa, quả táo mới đại diện cho Halloween chứ không phải quả bí ngô.
Đầu tiên là Feralia, một ngày vào cuối tháng 10 khi người La Mã có truyền thống tưởng niệm ngày mất của người chết. Thứ hai là ngày tôn vinh Pomona, nữ thần trái cây và cây cối của người La Mã. Biểu tượng của Pomona là quả táo, và việc kết hợp lễ kỷ niệm này vào lễ Samhain có lẽ giải thích cho truyền thống đón táo được thực hiện ngày nay trong dịp Halloween.
2.2. Ngày lễ liên quan đến Halloween
Vào ngày 13 tháng 5 năm 609 sau Công nguyên, Giáo hoàng Boniface IV đã cung hiến đền Pantheon ở Rome để vinh danh tất cả các vị tử đạo Kitô giáo. Ngày lễ Công giáo Ngày Các Thánh Tử đạo đã được thiết lập ở nhà thờ phương Tây. Sau đó, Đức Giáo hoàng Gregory III đã mở rộng lễ hội để bao gồm tất cả các vị thánh cũng như tất cả các vị tử đạo, và chuyển việc cử hành từ ngày 13 tháng 5 sang ngày 1 tháng 11.
Đến thế kỷ thứ 9, ảnh hưởng của Cơ đốc giáo đã lan rộng đến vùng đất Celtic, nơi nó dần dần hòa trộn và thay thế các nghi lễ Celtic cũ hơn . Vào năm 1000 sau Công Nguyên, nhà thờ đã lấy ngày 2 tháng 11 làm Ngày Các Linh Hồn, một ngày để tôn vinh những người đã khuất. Ngày nay, nhiều người tin rằng nhà thờ đang cố gắng thay thế lễ hội dành cho người chết của người Celtic bằng một ngày lễ có liên quan do nhà thờ chấp thuận.
Ngày lễ Các Thánh.
Ngày của các linh hồn được tổ chức tương tự như lễ Samhain, với những đống lửa lớn, các cuộc diễu hành và hóa trang thành các vị thánh, thiên thần và ác quỷ . Lễ kỷ niệm Ngày của các Thánh còn được gọi là All-hallows hoặc All-hallowmas (từ tiếng Anh trung cổ
Alholowmesse có nghĩa là Ngày của các Thánh và đêm trước đó, đêm truyền thống của Samhain trong tôn giáo Celtic, bắt đầu được gọi là All-Hallows Đêm giao thừa và cuối cùng là Halloween.
3. Các hoạt động liên quan đến lễ hội Halloween
3.1.Halloween đến với nước Mỹ
Việc tổ chức lễ hội Halloween cực kỳ hạn chế ở vùng New England thuộc địa vì hệ thống tín ngưỡng Tin lành cứng nhắc ở đó. Halloween phổ biến hơn nhiều ở Maryland và các thuộc địa phía Nam.
Khi niềm tin và phong tục của các nhóm dân tộc châu Âu khác nhau và người Mỹ da đỏ hòa quyện vào nhau, một phiên bản Halloween đặc trưng của Mỹ bắt đầu xuất hiện. Lễ kỷ niệm đầu tiên bao gồm “các bữa tiệc vui chơi”, là những sự kiện công cộng được tổ chức để kỷ niệm vụ thu hoạch. Hàng xóm sẽ chia sẻ những câu chuyện về người chết, kể vận mệnh cho nhau, nhảy múa và ca hát.
Ngày này ở Mỹ rất phổ biến.
Ngày càng có nhiều người mua trang phục cho thú cưng của họ. Người Mỹ đã chi gần 500 triệu USD cho trang phục cho thú cưng của họ vào năm 2021, nhiều hơn gấp đôi số tiền họ chi trong năm 2010.
Các lễ hội Halloween thuộc địa cũng có việc kể những câu chuyện ma quái và đủ loại trò nghịch ngợm. Đến giữa thế kỷ 19, các lễ hội mùa thu hàng năm đã phổ biến nhưng Halloween vẫn chưa được tổ chức ở khắp mọi nơi trên cả nước.
Vào nửa sau thế kỷ 19, nước Mỹ tràn ngập những người nhập cư mới . Những người nhập cư mới này, đặc biệt là hàng triệu người Ireland chạy trốn Nạn đói khoai tây ở Ireland , đã giúp phổ biến việc tổ chức lễ Halloween trên toàn quốc.
3.2. Trick or Treatment
Trong truyền thống của lễ hội Halloween phương tây, người Mỹ bắt đầu mặc trang phục và đến từng nhà xin đồ ăn hoặc tiền bạc. Một tập tục mà cuối cùng đã trở thành truyền thống “cho kẹo hay bị ghẹo” ngày nay. Những phụ nữ trẻ tin rằng vào ngày Halloween, họ có thể đoán được tên hoặc ngoại hình của người chồng tương lai bằng cách làm các thủ thuật với sợi, mảnh táo hoặc gương.
Vào cuối những năm 1800, ở Mỹ đã có một động thái biến Halloween thành một ngày lễ thiên về những cuộc gặp gỡ giữa cộng đồng và hàng xóm hơn là về ma quái, trò đùa và phép thuật phù thủy. Vào đầu thế kỷ này, các bữa tiệc Halloween dành cho cả trẻ em và người lớn đã trở thành cách phổ biến nhất để kỷ niệm ngày này. Các bữa tiệc tập trung vào các trò chơi, món ăn theo mùa và trang phục lễ hội.
Các bậc cha mẹ được báo chí và các nhà lãnh đạo cộng đồng khuyến khích loại bỏ bất cứ điều gì “đáng sợ” hoặc “kỳ cục” ra khỏi lễ kỷ niệm Halloween. Vì những nỗ lực này, Halloween đã mất đi hầu hết những âm hưởng mê tín và tôn giáo vào đầu thế kỷ XX.
3.3. Tiệc Halloween
Vào những năm 1920 và 1930, Halloween đã trở thành một ngày lễ thế tục nhưng lấy cộng đồng làm trung tâm. Các cuộc diễu hành trong lễ hội Halloween toàn thị trấn là hoạt động giải trí đặc trưng. Bất chấp những nỗ lực hết mình của nhiều trường học và cộng đồng, hành vi phá hoại bắt đầu xảy ra với một số lễ kỷ niệm ở nhiều cộng đồng trong thời gian này.
Trang trí cho bữa tiệc ngày Halloween cũng phải theo phong cách ma mị, kinh dị.
Đến những năm 1950, lãnh đạo thị trấn đã hạn chế thành công nạn phá hoại và Halloween đã phát triển thành một ngày lễ chủ yếu hướng tới giới trẻ. Do số lượng lớn trẻ nhỏ trong thời kỳ bùng nổ sinh con năm 50, các đảng phái đã di chuyển từ các trung tâm dân sự của thị trấn vào lớp học hoặc nhà, nơi họ có thể được tiếp đón dễ dàng hơn.
Giữa những năm 1920 và 1950, tập tục lừa hoặc bị ghẹo hàng thế kỷ cũng được hồi sinh. Trick-or-Treat là một cách tương đối rẻ tiền để cả cộng đồng chia sẻ lễ Halloween. Về lý thuyết, các gia đình cũng có thể ngăn chặn những trò lừa bịp bằng cách cung cấp cho trẻ em hàng xóm những món quà nhỏ.
Vì vậy, một truyền thống mới của Mỹ đã ra đời và tiếp tục phát triển. Ngày nay, người Mỹ chi khoảng 6 tỷ USD mỗi năm cho Halloween, khiến đây trở thành ngày lễ hội Halloween thương mại lớn thứ hai của đất nước sau Giáng sinh .
3.4. Phim Halloween
Nói về thành công về mặt thương mại, những bộ phim Halloween kinh dị có lịch sử lâu đời là những bộ phim đình đám về doanh thu phòng vé. Các bộ phim Halloween cổ điển bao gồm loạt phim “Halloween”, dựa trên bộ phim gốc năm 1978 do John Carpenter đạo diễn và có sự tham gia của Donald Pleasance, Nick Castle, Jamie Lee Curtis và Tony Moran. Trong “Halloween”, một cậu bé tên Michael Myers đã sát hại em gái 17 tuổi của mình và phải vào tù, chỉ để trốn thoát khi còn là một thiếu niên vào đêm Halloween và tìm kiếm ngôi nhà cũ cũng như mục tiêu mới của mình. Phần tiếp theo trực tiếp của "Halloween" gốc được phát hành vào năm 2018, với sự tham gia của Jamie Lee Curtis và Nick Castle. Phần tiếp theo của bộ phim đó, "Halloween Kills," được phát hành vào năm 2021; và phần tiếp theo đó, "Halloween Ends" được phát hành vào năm 2022.
Những bộ phim có thể xem vào ngày Halloween.
Trong dịp lễ hội Halloween, hãy coi những bộ phim kinh dị để trải nghiệm thú vị. Được coi là một bộ phim kinh dị kinh điển nhờ nhạc nền ma quái, "Halloween" đã truyền cảm hứng cho các “phim về kẻ giết người” mang tính biểu tượng khác như “Scream”, “Nightmare on Elm Street” và “Friday the 13”. Những bộ phim Halloween thân thiện với gia đình hơn bao gồm “Hocus Pocus”, “The Nightmare Before Christmas”, “Beetlejuice” và “It's the Great Pumpkin, Charlie Brown”.
3.5. Lễ hội hóa trang
Trang phục Halloween những năm 1970, 80 trở nên rùng rợn hơn cùng với sự lên ngôi của những bộ phim kinh dị sát nhân. Phim kinh dị cũng gắn mặt nạ của Michael Myers và Jason Voorhees thành trang phục kinh dị cổ điển. Ở đây mọi người đóng vai Dracula, một bộ xương và người sói tại cửa hàng Morrissey Magic ở New York, 1985.
Lễ hội hóa trang được mọi người tham gia và tổ chức trên toàn cầu hiện nay.
Trong dịp lễ hội Halloween, các cửa hàng bán trang phục bắt đầu bày biện và lăng xê các mẫu mã liên quan đến ma quỷ, trang phục của các nhân vật giống trong các bộ phim kể trên, các nhân vật đáng yêu trong hãng Disney, mặt nạ ma quái…. Những sản phẩm này vô cùng chạy trên khắp nẻo đường. Những người phải tham gia các lễ hội vào tối thứ 6 hoặc tối Halloween sẽ săn lùng những kiểu thiết kế độc đáo.
3.6. Mèo đen và ma trong ngày Halloween
Halloween luôn là một ngày lễ đầy bí ẩn, ma thuật và mê tín. Nó bắt đầu như một lễ hội cuối mùa hè của người Celtic, trong đó mọi người cảm thấy đặc biệt gần gũi với những người thân và bạn bè đã qua đời. Đối với những linh hồn thân thiện này, họ sắp xếp chỗ ngồi trên bàn ăn tối, để đồ ăn vặt trước cửa nhà và dọc bên đường và thắp nến để giúp những người thân yêu tìm đường trở lại thế giới linh hồn.
Theo quan niệm thì mèo đen đại diện cho phù thủy.
Những con ma Halloween ngày nay thường được miêu tả là đáng sợ và độc ác hơn, phong tục tập quán và mê tín của chúng ta cũng đáng sợ hơn. Chúng ta tránh đi qua đường có mèo đen vì sợ chúng mang lại xui xẻo. Ý tưởng này có nguồn gốc từ thời Trung cổ , khi nhiều người tin rằng phù thủy tránh bị phát hiện bằng cách biến mình thành mèo đen.
Sự mê tín này có thể xuất phát từ người Ai Cập cổ đại , những người tin rằng hình tam giác là thiêng liêng (nó cũng có thể liên quan đến thực tế là việc đi dưới một chiếc thang nghiêng có xu hướng khá không an toàn). Và đặc biệt vào lễ hội Halloween, chúng ta cố gắng tránh làm vỡ gương, dẫm lên vết nứt trên đường hoặc làm đổ muối.
3.6. Mai mối Halloween và những nghi lễ ít được biết đến
Nhiều người làm nghề mai mối luôn phải trấn an những người phụ nữ trẻ rằng họ có cơ hội kết hôn nếu may mắn vào dịp Halloween tới. Theo đó, những người ở các vùng phương Tây có thực hiện một số tập tùng truyền miệng để giúp họ sớm kết hôn và tìm được người phù hợp trong cuộc đời.
Nếu đi ăn ở nhà hàng mà thấy chiếc nhẫn trong món khoai tây nghiền thì bạn sẽ tìm thấy tình yêu.
Ở Ireland thế kỷ 18, một người đầu bếp mai mối có thể chôn một chiếc nhẫn vào món khoai tây nghiền của mình vào đêm lễ hội Halloween. Họ hy vọng mang lại tình yêu đích thực cho thực khách đã tìm thấy nó.
Ở Scotland, các thầy bói khuyên một phụ nữ trẻ đủ điều kiện nên đặt tên hạt phỉ cho mỗi người cầu hôn mình rồi ném hạt vào lò sưởi. Chuyện kể rằng, quả hạch cháy thành tro chứ không phải nổ tung hay nổ tung, tượng trưng cho người chồng tương lai của cô gái.
Một câu chuyện khác kể rằng nếu một phụ nữ trẻ ăn đồ uống có đường làm từ quả óc chó, quả phỉ và hạt nhục đậu khấu trước khi đi ngủ vào đêm Halloween, cô ấy sẽ mơ về người chồng tương lai của mình.
Những người phụ nữ trẻ ném vỏ táo qua vai với hy vọng vỏ sẽ rơi xuống sàn theo hình chữ cái đầu của tên người chồng tương lai của họ. Một cách khác là cố gắng tìm hiểu về tương lai của họ bằng cách nhìn lòng đỏ trứng nổi trong bát nước và đứng trước gương trong phòng tối, cầm nến và nhìn qua vai để tìm khuôn mặt của chồng.
Halloween giờ đây được tổ chức ở khắp mọi nơi, không chỉ riêng người phương Tây.
Tại một số bữa tiệc trong dịp lễ hội Halloween, vị khách đầu tiên tìm thấy mỏ trong chuyến săn hạt dẻ sẽ là người đầu tiên kết hôn. Ở những nơi khác, người kết hôn thành công đầu tiên sẽ là người đầu tiên bước xuống lối đi.
Tất nhiên, cho dù chúng ta đang xin lời khuyên lãng mạn hay cố gắng tránh bảy năm xui xẻo, mỗi một trong những mê tín Halloween này đều dựa vào thiện chí của chính những “linh hồn”. Bạn có thể chủ động tỏ tình crush bằng cách gặp mặt trực tiếp và bày tỏ. Cho đến ngày nay có thể những tập tùng hay tín ngưỡng này đã dần bị lãng quên. Người ta ít tin vào tình yêu đích thực hơn và có cái nhìn thực tế hơn rất nhiều. Họ lựa chọn cuộc sống độc thân thay vì sự phiền phức của hôn nhân mang lại.
4. Lời kết
Trên đây là toàn bộ thông tin về lễ hội Halloween là gì, Halloween có nguồn gốc từ đâu, ra đời như thế nào và có những hoạt động nổi bật gì. Bạn có thể tham khảo các lễ hội ở Việt Nam, đến những nơi tổ chức vào cuối tuần để xả stress. Nếu chưa có người yêu, đây cũng là cơ hội để bạn tìm thấy một nửa trong cuộc đời dần héo mòn của mình.